Deze symptomen kunnen samen voorkomen. Inhibitie: Afwezigheid of vermindering van een gedrag dat in een andere vergelijkbare situatie wel aanwezig of sterker was. Meer info L’inhibition de l’Action Biologie comportementale et de physiopathologie de Henri Laborit, Ed. Masson et Presses Universitaires de Montréal (1980) (vrij complex) La légende des comportements Ed. Flammarion (1994) (eenvoudiger) Kort overzicht van gedrag in verband met stress (vlucht, aanval, inhibitie)
De symptomen van inhibitiestress
Fysiologische kenmerken
Micro-gedragskenmerken
Innerlijke kenmerken
Hoe omgaan met inhibitiestress?
Wat zegt Larousse hierover?
hoe pak je het aan…
Weerwerk bieden tegen moedeloosheid
Wat zou je ze graag eens door elkaar schudden. Mensen die je energie roven of je projecten dwarsbomen met hun futloos gedrag. Ze hebben geen energie, zijn moedeloos, zuchten… Hun gedrag toeschrijven aan een depressie lost het probleem niet op. Kan je moedeloosheid wegnemen? Een kleine rondleiding in het land van de stress…
Herinnert u zich de film Mon oncle d’Amérique van Alain Resnais? Nee? Achter het idee van deze film zat niemand minder dan Henri Laborit: dokter, neurobioloog, pionier in complexiteits- en systeemtheorieën en auteur van Éloge de la fuite. Een wetenschappelijk genie. Heel wat grote door braken in de kennis van stress hebben we aan hem te danken, zoals de kunstmatige winterslaap en het eerste neurolepticum. Door observatie bij dieren – hij was ook dierkundige – en bij mensen, is Laborit tot drie fases van stress gekomen: de vlucht, de aanval en de verlamming (of inhibitie).1 Deze drie gedragstypes verhogen onze overlevingskansen bij gevaar. Als er zich een reëel gevaar voordoet, zoeken de hersenen instinctief naar een basisoplossing: het hazenpad kiezen (de vlucht), de tegenstander ontmoedigen door hem fysiek te imponeren (de aanval), of zich overgeven en wachten tot het gevaar geweken is (inhibitie).Inhibitie = verlamming
Deze strategieën komen zowel voor bij dieren als bij mensen. Helaas hebben mensen niet alleen stress omwille van objectieve overlevingsredenen (bijvoorbeeld: iemand rijdt door het rood en komt op je af gereden), maar ook om redenen die niet meteen levensbedreigend zijn, zoals een opdracht die afgewerkt moet zijn binnen 24 uur, een collega die je afsnauwt, een belastingcontrole, een briljante collega die je voor dom aanziet, een andere collega die je onder je stoel doet kruipen door zijn bijtende humor, een baas die je niet de middelen geeft om een project te doen slagen, een diefstal op het werk die een project van twee jaar in één oogopslag doet verdampen enzovoort. De reactie op dit soort van stress verschilt van persoon tot persoon. Niet reageren, verlamd zijn van schrik, ontmoedigd zijn enzovoort plaatst Henri Laborit onder inhibitiestress. Net zoals in de dierenwereld, waar zich langzaam bewegen of stokstijf blijven staan een garantie is om niet gezien te worden, kan ook het menselijk individu reageren op ‘gevaar’ door zich te onthouden van enige activiteit of ‘onbeweeglijk’ te worden.
Zuchten of ‘pfff’ zeggen, zijn uitdrukkingen van inhibitiestress. Dit is één van de moeilijkste stressvormen om te herkennen, behalve dan als ze gepaard gaat met tranen of snikken. Deze vorm van stress is heel anders dan uitingen zoals woede, irritatie of vlucht, die veel zichtbaarder zijn. Inhibitiestress is veel listiger. De symptomen zijn onder meer een gebrek aan energie, wat we ook kunnen toeschrijven aan tal van andere oorzaken: gebrek aan zon of slaap voor de één, een slechte spijsvertering voor de ander, overgewicht, gebrek aan beweging, …
Stress of depressie?
In het algemeen zijn de symptomen van inhibitiestress dezelfde als die van een depressie, maar er is toch een groot verschil. Depressie is een permanente toestand waar een persoon in vastzit. Stress is van voorbijgaande aard en kan gaan van enkele nanoseconden tot meerdere uren, maar is gemakkelijker te verdrijven. Door de tijdelijkheid van stress blijf je niet in een ontmoedigde toestand, maar staat de deur open voor nieuwe energie, een lach, voor rust, en om je plaats op te eisen in een discussie. Het voordeel van stress is dat je met een adequate oplossing snel weer op het juiste spoor kan geraken. Dit is niet het geval bij een depressie.
(1) Dit artikel is gebaseerd op het inhibitiemodel van Laborit. De drie instinctieve stadia hebben hun weerklank gevonden bij neurowetenschappers, maar de discussie over de mechanismen binnen in de hersenen is nog niet afgerond, zeker niet die over inhibitie.