Bouwen aan een gemengde identiteit
Bij het voorbereiden van een spreekmoment tijdens de les van mevrouw Pascale Jamoulle, wiens belangrijkste onderzoeksthema’s de antropologie van armoede en ontheemding zijn, ontdekte ik een razend interessant boek van haar. “Par-delà les silences. Non-dits et ruptures dans les parcours d’immigration” kwam er naar aanleiding van een twee jaar durend terreinonderzoek in Seine-Saint-Denis en laat migranten aan het woord. Zij krijgen de kans om de stilte te doorbreken en te vertellen over wat het betekent om ontheemd te zijn.
Terwijl ik het boek las, moest ik voortdurend denken aan wat mensen deelden tijdens de ateliers over migratieverhalen die we in België en Marokko georganiseerd hebben. Ik was erg geraakt toen Jamoulle schreef over gemengde identiteit en hoe moeilijk het voor mensen is om een gemengde identiteit op te bouwen. Het gevaar bestaat dat mensen zich assimileren, maar ook dat ze zich terugtrekken en opsluiten… Hier volgen twee fragmenten die me zijn bijgebleven:
« Hoe kan je je mengen met de maatschappij waarin je terechtkomt en daar deel van uitmaken zonder de groep die achtergebleven is te verraden? (…) In het verhaal van Andres lijkt het proces van identiteitsvermenging te zijn stilgevallen. Andres is erg loyaal ten opzichte van zijn bedreigde gemeenschap. Hij is bang dat hij zichzelf zal verliezen, dat zijn culturele identiteit zal opgaan in de cultuur van het land van aankomst. Hij verwijt zijn kinderen dat ze elementen uit andere culturen overnemen. Hij is bang dat zijn mensen zich zullen assimileren.»(p.41)
« Tot op het moment waarop ze in Frankrijk aankwam, zag Ania geen enkele uitweg uit haar bestaan als vrouw die mishandeld werd. Ze is naar hier gekomen om haar zoon te helpen (…) Ze vraagt zich af welke vrouw er niet van droomt om Française te worden? Frankrijk heeft me gered (…) Ze mengt haar verschillende culturele identiteiten niet, ze verwerpt categoriek wat ze in Algerije heeft meegemaakt (…) Ze kiest voor de weg van assimilatie, koste wat kost. “Bij het assimileren proberen we op de andere te lijken, die te imiteren, zijn gewoontes over te nemen, ons los te maken van onze achtergrond,” legt Jean-Claude Métraux uit, terwijl identiteitsvermenging impliceert dat we erkennen dat beide werelden ons iets te bieden hebben.» (p.46)
WIVINE HYNDERICK
