Yasmina El Alaoui:Talenten als bouwstenen

Bij nieuwe projecten in Afrika wordt meestal uitgegaan van wat niet goed loopt, wat er ontbreekt of wat er in de mentaliteit van mensen zou moeten veranderen om die gedragsveranderingen te bekomen die aansluiten bij de moderne wereld en bepaalde indicatoren. Waarom dit niet eens anders bekijken? Als we eens eerder van talenten vertrokken om ontwikkeling te bevorderen?

MJCA, het wijkhuis in Ouagadougou waarvan ik coördinator ben, werkt vanuit deze optiek. Als je ontwikkeling beoogt, moet je vertrekken vanuit de mensen en hun talenten en niet blijven stilstaan bij hun gebrekkige context. Ze hebben dromen, een geschiedenis, zorgen ook… maar vooral een enorm potentieel. Hoe schat je dat naar waarde en zet je het om in actie?

Het team van MJCA bestaat uit een twintigtal animatoren, bezoldigd of vrijwillig, die afkomstig zijn uit de wijk en aangeworven werden omwille van hun communautaire visie en hun verlangen om vooruit te geraken. Om aan elk van hen ontwikkelingskansen te geven, heeft de organisatie geïnvesteerd in de versterking van hun competenties. Op collectief niveau kan je gemakkelijk opleiding organiseren, maar op het individuele niveau ligt dat al een stuk moeilijker. Hoe zorg je ervoor dat ieder zijn plaats vindt en zich een project toeëigent?

Zelf doen

Een goede circulatie van informatie en ideeën is hierbij essentieel. Elke week komt het team samen om elkaar op de hoogte te brengen van de activiteiten en om deel te nemen aan de uitwerking en de evaluatie van die acties. Iedereen heeft de kans om binnen het team een plaats te verwerven. Dat stimuleert het zelfvertrouwen. Om de twee jaar organiseer ik een evaluatie op basis van een vragenlijst. Daarna volgt een discussie over de competenties, de professionele en persoonlijke ontwikkeling en de evolutie van onze organisatie voor de volgende jaren. Dit moment biedt de werknemers de gelegenheid om zelf initiatieven te nemen in de domeinen die ze belangrijk vinden. Zo sloot Honorine bijvoorbeeld twee jaar geleden ons gesprek af met deopmerking dat we een alfabetiseringsprogramma voor vrouwen moesten opstarten. Ik heb bij haar gepolst waarom ze dat belangrijk vond en heb haar gevraagd om zelf het project voor te bereiden. Eigenlijk was een dergelijk project reeds voorzien in onze plannen voor de volgende jaren. Maar indien ik haar gewoon gevraagd had
om het te organiseren, dan zouden we in een uitvoeringsscenario terechtgekomen zijn. In dit geval ging het duidelijk om een win-win: zowel de structuur als de persoon kwamen er sterker uit.

De diepste motivatie aanboren

Als een project vorm krijgt op basis vaneen echte persoonlijke motivatie, heeft dat over het algemeen zeer gunstige gevolgen. Het creëert immers nieuwe motivaties. De alfabetiseringsworkshops zijn er het bewijs van. De vrouwen die een sterker zelfvertrouwen hadden verworven door aan het programma deel te nemen, hebben het daar niet bij gelaten! Ze hebben een toneelgroep opgericht om de kinderen te sensibiliseren over het belang van school en ze vormen een voetbalploeg die elke zondag traint! Dankzij de uitstapjes buiten de wijk (voorstellingen, bezoeken, …) hebben ze zich bovendien kunnen openstellen voor andere zaken. De vrouwen zijn er zelfstandiger door geworden (telefoonnummers lezen, hun budget beheren, nieuwe activiteiten voorstellen …) Deze ontwikkeling heeft een positieve impact gehad op de thuissituatie. De mannen geloofden eerst niet dat hun vrouwen in staat waren te studeren. De schoolbanken waren voorbehouden voor jongeren en kinderen. De zelfaffirmatie van de vrouwen maakte dat de mannen hen hoger inschatten en dat heeft aanleiding gegeven tot een betere communicatie en verstandhouding in het gezin.

De kans krijgen om open te bloeien, zelfvertrouwen opbouwen en een kader hebben om je uit te drukken zijn de basiselementen voor sociale verandering. Dat vraagt een zekere mate van loslaten: in de andere geloven, de andere steunen zonder de dingen in zijn plaats te doen; essentiële elementen voor het goede verloop van projecten. In MJCA baseren we ons in het begin op de kwaliteiten, de zelfontdekking, het verlangen om vooruit te gaan binnen een interactie. Daarna zal het feit van vooruit te gaan mensen een groter zelfvertrouwen geven en vervolgens zal dat bijdragen tot betere leefomstandigheden.

Om die verandering te kunnen ondersteunen, moet je uitgaan van een echte uitwisseling. Het gaat niet enkel om luisteren. Men moet zich invoegen in het sociale weefsel waarbinnen men evolueert en betrokken zijn bij de menselijke relatie.